Quà tết quê Việt

Cách làm 8 loại mứt đơn giản dễ làm

by Trang Huỳnh 

Trong những ngày tết ở Việt Nam thì nhà nhà không thể thiếu món mứt tết, nhắc đến tết thì nhớ đến nồi thịt kho dưa cải và mứt thơm ngon đãi bà con vui trong ngày tết.

Sau đây là 8 loại mứt tết dễ làm mà mình sưu tầm được xin giới thiệu đến các bạn, dù rằng mình không biết làm. 

1. Mứt hạt sen

Nguyên liệu:
- Hạt Sen: 1kg; Đường: 2kg; Nước hoa bưởi: 1 thìa canh.

Cách làm:
Hạt sen khô, ngâm nước vài giờ cho nở, cho vào nồi luộc, chắc nước, rồi luộc lại lần nữạ. Thả sen đã luộc vào chậu nước lã rồi vớt ra để ráọ. Cân bao nhiêu sen là bấy nhiều đường.

Cho đường vào chảo với nửa chén nước, sên cho đến khi đường kéo tợ Trút hạt sen vào, đảo nhẹ tay, rắc nước hoa bưởi lên.

Khi đường gần sên, gạt hạt sen qua một bên, nghiêng chảo dùng đũa đánh đường cho trắng rồi múc nước đường dội lên hạt sen. Đến khi sen trắng trong là được. Đổ ra khay để cho nguội.

2. Mứt gừng

Nguyên liệu:
- Gừng: 1kg; Rượu Trắng: 1 thìa canh; Đường: 1kg; Dầu ăn: 2 muỗng cà phê; Muối: 1 thìa canh; Chanh: 5 trái; Phèn chua: 1/2 muỗng cà phê; Vani: 1 viên.

Cách làm:
Cạo vỏ gừng, xắt lát mỏng, ngâm nước muối nửa ngày rồi rửa nhiều nước cho sạch. Vắt chanh vô chậu nước, ngâm gừng vào rồi đem phơi nắng.
Rửa gừng rồi cho vào nồi nước đun sôi 10 phút với phèn chua
Vớt ra xả nước phèn. Cho vào nồi nước đun sôi với rượu trắng, sau đó vớt ra vắt cho ráọ
Cân bao nhiêu gừng là chừng nấy đường. Trộn chung, đem phơi nắng 1 ngày cho đường chảy rạ
Gắp gừng rạ Bắc nước đường lên lò sên cho đặt lại, đổ dầu ăn và vani vàọ Cho gừng vào, đảo liền taỵ Lửa nhỏ.
Đến khi đường bám trắng chung quanh miếng gừng, nhấc chảo mứt xuống, đảo hoàị Gần nguội lại đặt lên bếp, mở lửa âm ấm. Đảo đều đến khi gừng khộ.

3. Mứt quất (Mứt tắc)

Nguyên liệu:
- 1kg trái tắc; Muối bọt; 1 muỗng cà phê phèn chua; 800g đường; Nước vôi trong.

Cách làm:
Giai đoạn 1
1. Vôi ăn trầu loại trắng, mua về lóng 1 đêm gạn lấy nước trong
2. Tắc mua về dùng dao bào gọt thật mỏng lớp vỏ xanh ở ngoài (chừa cuống lại) Lấy kim to xâm đều
3. Thả tắt vào trong nước muối hơi mặn, thấy trái tắt hơi mềm, vớt ra (ngâm nước muối độ 1 giờ)
4. Dùng dao rạch dưới đáy trái tắc làm 4 hoặc dùng đũa chuốt nhọn thụt cũng được để lấy hột ra và vắt bớt nước ngâm tắc trong nước vôi trong độ 1/2 ngày, xả lại với nước lạnh cho thật sạch
5. Nấu nước sôi, bỏ chút phèn the vào, nhắc xuống chế vào tượng đựng trái tắt, đậy nắp lại, sau 15 phút, vớt ra, để ráo nước

Giai đoạn 2
1. Cân cứ 1 kg tắc thì 800g đường
2. Cho đường vào nồi, cho độ 3 muỗng súp nước lạnh vào, nấu cho đường tan, bỏ trái tắc vào, thấy trái tắc hơi mềm vào trong thì vớt rạ Để tắc vào dĩa, lấy nũa nong tròn
3. Tiếp tục sên đường cho tới rít tay, xong thả trái tắc vào sên cho đến khi đường dẻọ Vớt tắc ra, thấy méo nông tròn, đêm phơi độ 2 tới 3 nắng là được Mứt này ăn dẻo và thơm ngon

4. Mứt mãng cầu

Nguyên liệu:
- Mãng Cầu Dai: 1 trái (1 kg); Đường cát trắng: 1/2kg; Vani: 1 viên; Giấy bóng kiếng.

Cách làm:
Mãng Cầu Dai lựa trái chín, tách bỏ vỏ. Xả nước một lần cho bớt chất chuạ Gắp ra chứ đừng vắt. Đổ đường vào, ngâm chừng hai tiếng. Sau đó đặt lên bếp lửa, cho lửa lớn, đảo đều taỵ Sau khi nước đường và mứt xên lại sền sệt thì rắc vani vào, trộn đều, rồi bắc khỏi bếp.
Phơi mứt chừng 3 nắng (3 ngày), trong khi phơi thì trở qua trở lại mứt mới khô và trong.
Giấy bóng kiếng cắt dào 10 phân, rộng 5 phân, cuốn từng mẩu mứt lại, rồi xoáy 2 đầụ.

Cách làm 8 loại mứt đơn giản dễ làm

5. Mứt dừa non

Nguyên liệu:
- 1kg dừa non; 1kg đường cát; 4 lá dứa tươi.

Cách làm:
+ Dừa rửa sạch, lau khô, cắt sợi nhỏ, ướp đường 3 giờ
+ Lá dứa rửa sạch, giã nhuyễn, cho vào khăn sạch vắt lấy một chung nước lá dứa, đem trộn chung với dừa
+ Bắc dừa lên bếp sên trên lửa nhỏ, 10 phút trộn dừa 1 lần, đến lúc dừa gần khô phải trộn đều (nhưng phải nhẹ tay) để đường bao đều miếng dừa, đến lúc dừa thật khô nhấc xuống, trải rộng ra mâm hong gió cho dừa thật nguội, cho vào keo thủy tinh đậy kín.

Cách làm 8 loại mứt đơn giản dễ làm

6. Mứt bí

Nguyên liệu:
- Bí già: 2kg; Đường: 1kg; Phèn chua: 1 muỗng cà phê; Lòng trắng hột vịt: 1 cái; Vôi: 100g; Nước hoa bưởi: 1 thìa canh.

Cách làm:
Chọn bí già cho dày cơm, gọt vỏ, bỏ ruột, rửa sạch. Cắt miếng chừng ngón taỵ
Vôi lọc lấy nước trong, cho bí vào ngâm 1 đêm cho trắng. Rửa lại nhiều lần rồi thả vào nước đun sôi với phèn chua, vớt ra liền (1 phần chín, 2 phần sống). Thả bí vào nước lạnh, vớt ra để ráọ
Lòng trắng trứng cho vào đường, đánh tan, đổ nước vào, quậy đều cho đến khi nước nổi bọt, không còn lợn cợn đường, đặt lên bếp đun sôi, hớt bọt.
Ngâm bí vào nước đường 1 đêm.
Vớt bí rạ Đun nước đường hơi sanh sánh thì cho bí vào, đảo đều, rắc nước hoa bưởị Bắc xuống bỏ ra nong đem phơi nắng cho khộ.

7. Mứt gừng dẻo

Nguyên liệu:
- 1/2 kg gừng non; 1/2 trái thơm vừa chín; 1/2 kg đường cắt; Muối, giấy gói mứt.

Cách làm:
+ Gừng rửa sạch, gọt vỏ, bào mỏng, cắt sợi nhỏ ngâm nước muối 2 giờ, xả lại nước lạnh thật kỹ, vắt ráọ
+ Thơm cắt miếng mỏng chung quanh chừa lõi, băm nhuyễn
+ Cho gừng + thơm + đường vào nồi trộn đều để 3 giờ
+ Bắc lên bếp sên trên lửa nhỏ, 5 phút trộn một lần để gừng không bị dính nồi, sên đến lúc thấy gừng dẻo là được, nất xuống để nguội, gói vào giấy, cho vào keo để chỗ mát.

Cách làm 8 loại mứt đơn giản dễ làm

8. Mứt me

Nguyên liệu:
- Me: 1kg; Hàn The: 1 muỗng cà phê; Đường: 800g; Muối hột: 200g; Vani: 1 viên; Giấy bóng kiếng.

Cách làm:
Me lựa trái lớn, ít gân, còn cuống, chọn trái còn tươi xanh. Gọt 1 đường thẳng nơi lưng mẹ
Muối hột đánh tan trong 2 lít nước. Thả me vào ngâm nửa ngày, vớ ra, đem phơi nắng vài giờ cho vỏ bong rạ Lột rỏ xong thả lại vào trong nước cũ chừng 6 giờ. Rạch một bên hông 1 đường thẳng, cạy hột ra, rửa sạch chất nhờn trong trái mẹ.

Xâm chung quanh trái me cho nước chua ra bớt, rửa sạch.
Nước sôi cho hàn the vào, quậy đều, trút me vào trụng sơ, vớt ra liền. Thả vào thau nước lã rồi vớt ra để ráọ.

Cân me và đường bằng nhau, xếp me ra, rắc một lớp đường lên ướp qua 1 đêm.
Để me lên vỉ lưới, gác lên chảọ Lửa thật nhỏ.
Nước đường hơi hóng, múc ra từng môi (vá hay thìa), rưới lên trái mẹ Đến khi nước đường kéo chỉ thì rắc vani lên, lật qua lật lại rồi gác lên.
Gắp me ra khay rồi đem phơi nắng cho ráo đường rồi dùng giấy bóng kiếng gói lạị.

Trang huỳnh tổng hợp

Sức khỏe và cuộc sống

CÀNG CAO TUỔI CÀNG CẦN ĂN NGON

Bác sĩ Lương Lễ Hoàng

Chúng ta sống đến tuổi nầy là may mắn lắm rồi ! nên ăn những gì chúng ta thích, đừng hà tiện nữa ! để dành tiền cho con cháu biết bao nhiêu cho đủ ??? Hơn nữa, chúng nó có bằng cấp, có công việc tốt, chúng nó hẵn nhiên là giàu có hơn mình ! thì tại sao mình lại hà tiện, chắc chiu để dành cho chúng ? biết bao nhiêu cho đủ ?? (còn ăn thì cứ ăn cho thỏa thích. Một mai răng rụng hết chỉ còn nhìn mà hít hà thôi !!!)

Tuy không hẳn vì bất hiếu nhưng do định kiến là người cao tuổi không cần ăn nhiều nên không thiếu người già bị rơi vào tình trạng suy dinh dưỡng một cách oan uổng ! Thêm vào đó là nhiều người lớn tuổi phải kiêng cữ, thường khi thái quá do con cháu ép buộc, vì bệnh tiểu đường, cao huyết áp, tăng mỡ trong máu…

Vấn đề chưa dừng lại ở điểm cơ thể người cao niên vì thế mà thiếu dưỡng chất. Nguy hơn nhiều là do đó mà sức đề kháng bị xói mòn khiến bệnh bội nhiễm cũng như bệnh do thoái hóa cơ khớp trở thành mối đe dọa thường xuyên cho cơ thể vốn vừa nhạy cảm, vừa dễ thiếu nước khi tuổi đời chồng chất. Nếu xét về mặt dược lý, bữa ăn của người cao tuổi thậm chí quan trọng không kém viên thuốc đặc hiệu.

Quan điểm theo đó người cao tuổi phải e dè với từng miếng ăn, là một sai lầm nghiêm trọng. Nhiều công trình nghiên cứu trong thời gian gần đây cho thấy hình thức ăn uống dồi dào rau cải tươi, nhiều cá biển, và nhất là ngon miệng, là chế độ dinh dưỡng lý tưởng cho người già.

Bằng chứng là người cao tuổi ở Địa Trung Hải ít bị nhồi máu cơ tim nhờ khẩu phần đa dạng với thực phẩm “xanh” chiếm tối thiểu 60% tổng lượng. Bằng chứng là người Nhật có tuổi thọ cao nhất thế giới nhờ thực đơn hầu như không bao giờ thiếu cá biển và đậu nành. Ngược lại, người cao tuổi trong các nhà dưỡng lão ở Hoa Kỳ, nơi chế độ ăn uống kiêng cữ được đặt lên hàng đầu, lại có tỷ lệ tai biến mạch máu não và tử vong vì nhồi máu cơ tim vượt xa các nước khác !

Từ nhận thức đó, thay vì tiếp tục đề cao hình thức kiêng khem, đa số chuyên gia dinh dưỡng ở khắp nơi đã đồng lòng tán dương chế độ dinh dưỡng mang nhiều nét “đổi mới” cho người già dựa trên các nguyên tắc như sau :

- Người cao tuổi nên ăn tất cả những món ưa thích và ngon miệng, miễn là với lượng không gây trở ngại cho chức năng tiêu hóa.

- Khẩu phần hàng ngày càng đa dạng càng tốt, càng ít thực phẩm công nghệ càng hay.

- Chắc chắn uống đủ nước trong ngày bằng cách chú trọng các món cung cấp nước như rau trái, món canh…, thay vì uống nước vì nhiều người già thường chỉ uống khi khát.

- Đừng nấu cho người cao tuổi các món ăn tuy bổ dưỡng về thành phần nhưng với khẩu vị nuốt không vô !!!. Đừng quên cảm giác ngon miệng là đòn bẩy cho sức kháng bệnh.

- Không nhất thiết phải cữ muối tuyệt đối nếu không có y lệnh của thầy thuốc trong giai đoạn bệnh tim mạch cấp tính.

- Không nên thiếu món ngọt nếu thực khách chưa bị bệnh tiểu đường.

- Luôn luôn có rau quả tươi trong khẩu phần.

- Nên có nhiều bữa ăn nhỏ thay vì ngày ba bữa đúng giờ.

- Một ly rượu vang cho mỗi bữa ăn là điều nên làm.

- Chỉ tránh các món ăn gây dị ứng, món chiên xào nếu đã có bệnh trên đường tiêu hóa như viêm đại trường mãn, viêm ruột dị ứng, trĩ…

- Có bữa cơm gia đình cùng con cháu thay vì ăn riêng trong buồn tẻ như người bệnh nặng.

- Vận động nhẹ trước và sau bữa ăn.

Con cháu nếu biết thương ông bà đừng quên là các nhà nghiên cứu ở Hoa Kỳ vừa chứng minh hẳn hòi là : người cao tuổi nếu có da có thịt một chút, nghĩa là dư cân, ít bị bệnh và sống thọ hơn bạn đồng niên mình hạc xương mai.

Lượng mỡ dưới da, tất nhiên không nhiều, chính là kho dự trữ dưỡng chất để đáp ứng cho nhu cầu phục hồi của cơ thể người cao tuổi mỗi lần ngã bệnh. Không cho người già ăn no bụng và ngon miệng là một điều đáng trách cả về lý lẫn về tình. 

Bác sĩ Lương Lễ Hoàng 

Món ăn dễ làm

CÁCH LÀM XÍU MẠI NGON

Nguyên liệu : - 300 g thịt ba rọi xay; 1 củ hành tây; 6 củ hành tím; 2 chén canh nước hầm xương.

- 1 ổ bánh mì; 1 quả dưa leo; 20 g đu đủ bào sợi; ngò rí; ớt trái; 1/2 thìa cà phê hạt nêm; 1/2 thìa cà phê muối; 1/2 thìa cà phê nước mắm; 1/2 thìa cà phê đường; 1 thìa tiêu bột.

Xíu mại nấu chín có thể dùng để ăn kèm với cơm nóng hoặc ăn với bánh mì đều thích hợp.

Cách chế biến: - 1/2 củ hành tây thái hạt lựu, hành tím bóc bằm nhỏ. Cho vào bát trộn đều với thịt heo xay cùng các loại gia vị với liều lượng như trên.

- Xé nhỏ ổ bánh mì, cho vào trộn đều với hỗn hợp thịt ba rọi, để trong khoảng 2 phút cho ngấm gia vị.

- Cho ít dầu hạt điều vào trộn để có màu vàng đẹp mắt.

- Thoa ít dầu vào găng tay, vo xíu mại thành những viên tròn vừa ăn.

- Làm nóng dầu, cho tỏi vào phi thơm. Tiếp đến cho 1/2 củ hành tây đã thái hạt lựu vào xào chín. Cho tương ớt, tương cà (bạn có thể thay bằng cà chua thái hạt lựu nếu thích) vào đảo đều.

- Cho hai chén nước dùng vào đun sôi, nêm gia vị cho vừa ăn thì cho xíu mại viên vào nấu chín (bạn có thể hấp chín xíu mại trước khi cho vào nước sốt). Tuy nhiên, khi nấu chín trong nước sốt sẽ giúp viên xíu mại mềm và đậm đà hơn.

- Xíu mại nấu chín ăn kèm với bánh mì cùng các loại rau đã chuẩn bị sẵn như đu đủ bào, dưa leo thái lát mỏng…

Sài thành và thú ăn vặt trứ danh (P7)

5 phố ẩm thực nổi tiếng của Sài Gòn

Sự có mặt của hàng loạt hàng quán cùng kinh doanh một món biến những con đường như Nguyễn Cảnh Chân, Vĩnh Khánh, Hà Tôn Quyền… thành những phố ẩm thực riêng biệt của Sài Gòn.

Phố ốc Vĩnh Khánh 

Càng nghẹ rang muối ớt đặc trưng của Ốc Oanh.

Ngoài việc nhấm nháp các món ốc, bạn còn có thể "tranh thủ" mang phần muối này về "chấm mút" với trái cây.

Từ chiều đến đêm, cả con đường Vĩnh Khánh (Q.4), nhất là khúc gần ngã ba Hoàng Diệu – Vĩnh khánh luôn nhộn nhịp với những chiếc bếp than đỏ lữa nướng ốc, rang ốc, những người phục vụ chạy không kịp nghĩ và hàng ngàn "tín đồ" ốc đến, thưởng thức hàng trăm món ốc ngon, rồi đi. 

Rất khó để xác định các quán ốc tại đây, quán nào ngon hơn, nổi tiếng hơn vì mỗi quán đều chọn cho mình một thế mạnh khác nhau, một món đặc trưng riêng. Song nếu xét số lượng khách đến quán, lượng khách chờ chực “săn” chỗ ngồi cùng sự bành trướng bàn ghế trong một không gian rộng, ốc Oanh nổi trội hơn tất cả. 

Hai trong những món bạn nên thử ở ốc Oanh là càng ghẹ rang muối ớt với cách chế biến “bới muối ớt tìm càng”, cùng vị cay, tươi, thơm, đậm của món ăn. Món thứ hai là một loại ốc nào đó xào rau muống. Điểm nhấn của món ăn này chính là vị thơm ngon khó cưỡng của phần nước xào chấm mút cùng bánh mì không chỉ ngon mà còn no bụng. 

Phố ốc Thành Thái Nếu "bê nguyên" con đường Thành Thái thì không đúng, chính xác là đoạn đường Thành Thái bắt đầu từ ngã tư Thành Thái – Tô Hiến Thành và kết thúc ở ngã ba Thành Thái – Lý Thường Kiệt. 

Nếu phố ốc Vĩnh Khánh hơi “phức tạp” với những quán ốc bán dạng vỉa hè thì phố ốc Thành Thái “sang chảnh” hơn với những quán ốc được đầu tư kỹ về không gian, bài trí, thiết kế. Điểm cộng là chi tiền đầu tư nhiều hơn, song giá thành của hai nơi này tương đương nhau. 

Cũng như phố ốc Vĩnh Khánh, rất khó nói quán nào tại phố ốc Thành Thái quán nào trội hơn hay đặc biệt hơn. Song nếu tìm hiểu kỹ, một số tín đồ ốc tại con đường này đánh giá khá cao Ốc Xuân và ốc Một. Tuy nhiên, cả hai quán ốc này đều có điểm trừ là phục vụ khá chậm. Riêng ốc Xuân, khi tính tiền, bạn nên xem kỹ hóa đơn nếu không sẽ phải trả một số món mình không gọi vì nhân viên nhầm lẫn với bàn khác.

Phố trái cây đĩa Nguyễn Cảnh Chân Tọa lạc trong trung tâm Q.1, phố trái cây đĩa Nguyễn Cảnh Chân từ lâu là điểm đến của những bạn trẻ thích thưởng thức cái tươi mát của trái cây, cái thanh cảnh của việc ngồi “chém gió” với bạn bè.

Mỗi đĩa trái cây ở các quán tại đây đều khá giống nhau là có khoảng từ 5 - 8 loại trái cây theo mùa, một ít đông sương được chế biến theo kiểu thủy mặc, một ít dừa non rim dẻo xếp gọn trong một chiếc đĩa nhỏ. Đĩa trái cây đó trước khi đến tay khách sẽ được phủ thêm một lớp đá lạnh xay mịn, xiro xanh đỏ để tăng màu sắc và tăng vị. 

Hình thức giống nhau nên điểm thu hút khách của mỗi quán phụ thuộc vào vị ngon của đông sương hay mềm ngọt của dừa. Theo đánh giá của nhiều bạn trẻ, quán gần cuối bên tay phải hướng từ đường Trần Hưng Đạo vào Nguyễn Cảnh Chân có hai món này ngon nhất.

Phố sủi cảo Hà Tôn Quyền

Sủi cảo thập cẩm hấp dẫn.

Bạn sẽ không thể đoán được phần mực trong tô sủi cảo là mực khô hay mực tươi.

Bên cạnh há cảo nước, bạn đừng quên vị giòn, thơm của sủi cảo chiên.

Con đường nhỏ Hà Tôn Quyền trong Chợ Lớn có lẽ đã định danh với món sủi cảo được xem là ngon nhất ở Sài Gòn. Sủi cảo có vỏ là bột mì, trong là nhân thịt với tôm. Theo nhiều tài liệu thì sủi cảo là món biến thể của vằn thắn.
Sủi cảo nước được chia làm hai loại là sủi cảo chạp gồm sủi cảo, rau cải nước dùng. Sủi cảo thập cẩm phong phú hơn với sủi cái, cá viên, mực, da heo và rau cải. Khó nhận dạng nhất trong các thành phần của tô sủi cảo tại đây là mực. Rất dày, ăn giòn, nhưng khi ăn không phân biệt được đây là mực khô hay mực tươi. Tuy nhiên, theo người bán thì đây là mực khô được ngâm theo kỹ thuật riêng để tạo ra miếng mực nở to và giòn, có màu nâu sậm. Bên cạnh đó, bạn có thể thưởng thức vị giòn của sủi cảo chiên hợp vị với sa tế.

Mặc dù có vài chục quán trên đoạn đường này, nhưng người sành ăn thường chọn sủi cảo Thiên Thiên (hẻm 191 Hà Tôn Quyền) hoặc sủi cảo Ngọc Ý (187 Hà Tôn Quyền), hai trong những quán lâu đời nhất ở đây.

Phố trà chanh Võ Văn Kiệt

Trà chanh là một trong những nét văn hóa của Thủ đô và đã du nhập vào Sài Gòn được vài tháng. Với điểm mạnh giá rẻ, không gian rộng, trà chanh nhanh chóng chiếm được cảm tình của giới trẻ Sài thành và cũng từ đó, hàng loạt quán trà chanh, phố trà chanh ra đời như phố trà chanh Võ Văn Kiệt, Lê Thị Riêng, Phạm Ngọc Thạch, Nguyễn Du, Nguyễn Trãi, Trần Quang Khải (Q.1); Nguyễn Thái Sơn, Quang Trung (Q.Gò Vấp), Nơ Trang Long, Xô Viết Nghệ Tĩnh (Bình Thạnh)… Trong đó với các điểm cộng như không gian rộng, thoáng, view đẹp, tọa lạc ở trung tâm, phố trà chanh Võ Văn Kiệt là nổi bật hơn cả. 

Có khá nhiều quán trà chanh dọc con đường này thế chỉ những quán có chủ là người Hà Nội hay gốc Hà Nội với cách pha “chính chủ” mới thu hút được nhiều khách đến quán.

Huỳnh Hằng(Theo Tri Thức)

Sài thành và thú ăn vặt trứ danh (P6)

Ăn vặt và những chuyện lặt vặt... Quán “dã chiến” Từ 18 giờ, các tiệm vàng bạc đá quý và thời trang dọc hai con đường Phan Bội Châu và Phan Chu Trinh (hai cổng bên hông chợ Bến Thành) đã phải nhường chỗ cho các quán ẩm thực đêm lên đèn. Người bán dựng lên những chiếc quán "dã chiến" với một lượng thực phẩm nhất định đủ để bán trong một đêm. Hầu hết các tiệm ăn ở đây thường chỉ bán một món hoặc bán theo "chủ đề" như bánh tráng phơi sương cuốn thịt luộc (chỉ bán đặc sản Tây Ninh là bánh canh và bánh tráng Trảng Bàng), ẩm thực đồng quê (chuyên bán các món đồng quê như cá lóc nướng, cá rô kho tộ, tôm hấp nước dừa, ốc các loại…). Chỉ cần dạo một vòng các tiệm ở đây thì bạn có thể thưởng thức gần đủ các món ẩm thực mang đậm phong cách Việt Nam như hủ tiếu, bún bò, cơm chiên, bánh hỏi, gỏi cuốn… Khách đến đây đa số là ăn tối hoặc ăn nhẹ trước khi dạo phố, rất đông người nước ngoài. Phục vụ thường mặc đồng phục và chăm sóc khách rất ân cần. Thực đơn được chụp hình phóng to lên tấm bảng lớn hoặc in với nhiều màu sắc bắt mắt, kèm chú thích tiếng Anh. Anh David Tân (Việt kiều Úc) nhận xét: "Khẩu vị ở đây thì không đặc sắc lắm nhưng được cái tiện vì ở ngay trung tâm quận 1, hơn nữa tôi thích không khí đông vui vì được ôn lại hương vị quê nhà, là thứ mà ở nước ngoài không có".  Món chè Thái trên đường Nguyễn Tri Phương (Q.10) thì luôn tấp nập khách từ 19 - 22 giờ, đối tượng đến đây chủ yếu là sinh viên, các bạn trẻ hoặc gia đình trẻ. Có câu "buôn có bạn, bán có phường" nên ban đầu chỉ có quán 390, giờ đã hình thành khu ẩm thực với món chè Thái là chủ đạo. Mùi hương chủ đạo là sầu riêng, thêm chút kem và sữa, điểm vài lát trái cây thái sợi, trộn với một ít đá bào là bạn đã có một ly chè Thái thơm lừng, xua tan cảm giác ngái ngủ.

Lạ lùng...ăn nhẹ

Có lẽ vùng đất phương Nam hiền hòa trù phú đã thu hút rất nhiều người con từ khắp nơi trong cả nước đổ về đây, họ mang theo cả nét văn hóa ẩm thực của quê hương mình mà làm phong phú thêm đặc trưng văn hóa ẩm thực của đất Sài thành.

Ăn vặt lề đường “mắc bà cố”


Thường thì những món ăn ở vỉa hè khá rẻ, nhưng vẫn có những nơi mà khi tìm tới bạn phải thốt lên một câu “mắc bà cố”, tất nhiên ăn vào cảm thấy “rất đáng đồng tiền bát gạo”. Như bánh cuốn bán ở khu phố 4, trên đường Nam Kỳ Khởi Nghĩa. Bánh ở đây vừa mềm, vừa dai, sử dụng loại bột tự làm và pha trộn theo công thức bí truyền từ xưa truyền lại khác hẳn loại bánh cuốn làm từ bột pha sẵn. Chả ăn kèm cũng ngon không kém. Một đĩa bánh cuốn thập cẩm như thế có giá từ 40.000-50.000 đồng. 
Nhiều người cũng phải đi vòng vèo qua nhiều hẻm nhỏ, kiểu “ăn một bát cháo chạy ba quãng đồng” tới đường Tôn Thất Thuyết (Q.4) để nếm thử một tô bún mắm đúng kiểu Sài Gòn. Dù bán trong hẻm nhỏ nhưng không phải tới lúc nào cũng được phục vụ ngay, khách đông, nhiều khi phải đợi rất lâu. Và giá cho một tô bún mắm bé xíu 45.000 đồng cũng không hề rẻ, nhưng nhìn khách sành ăn gắp từng cọng bún hết sức nâng niu và húp xì xụp tô nước dùng cho đến lúc cạn thì thấy cũng bõ công. 


Cứ 5 phút một cái bánh hàu chiên vàng ươm, giòn rụm được vớt ra đĩa mang tới cho khách thưởng thức  -  chỉ cần ngồi xem cách người ta làm cũng đủ mãn nhãn và hấp dẫn những tín đồ mê ăn vặt. Bí quyết của món bánh này có lẽ nằm ở cách chiên bánh sao cho vừa giòn mà không cứng, để được như thế người đầu bếp phải dùng hết sức mạnh và sự khéo léo của cổ tay hắt từng muỗng bột nhỏ sao cho bột bắn ra thành từng giọt vào chảo dầu đang nóng tạo thành lớp màng mỏng dưới chảo. Tay phải hắt bột, tay trái đập trứng, cho hàu và hành lá cùng một ít gia vị vào trong và khuấy đều rồi trút vào chảo. Các động tác được kết hợp nhịp nhàng và thoăn thoắt bởi nếu trật một nhịp thì nhiều khi bánh chưa chín hoặc lớp bột chiên rất mỏng trong chảo có thể cháy trước khi bánh kịp hoàn thành. Một miếng bánh nhỏ mà phải dụng nhiều “công phu” như vậy nên giá 50.000 đồng/đĩa cũng còn quá rẻ. 

Fusion kiểu đường phố


Fusion là xu hướng pha trộn các trường phái món ăn Á - Âu một cách táo bạo để tạo ra nhiều món mới; không chỉ ở các khách sạn 5 sao, nhà hàng lớn, mà phong cách ẩm thực gây nhiều tranh cãi này đang dần phổ biến ở trên đường phố mà nhiều người không nhận ra. 
Nhiều người nhầm tưởng món bánh tráng nướng được bán nhiều tại góc các công viên Thống Nhất, tòa nhà Parkson, Trường Nguyễn Thái Học… là pizza, nhưng đó là pizza kiểu Việt Nam. Bánh cũng có rau xanh là hành lá thái nhỏ, một ít thịt băm, trứng cút, tôm khô, một chút bơ làm món ăn thơm bùi và béo, đem nướng giòn trên một cái lò than hồng, nướng xong ăn ngay giống “bánh tươi” phục vụ tại nhà hàng. Cái khéo léo của người bán hàng là trong 45 giây vừa đủ cho một cái bánh tráng mỏng lên bếp than nướng và làm chín luôn lớp trứng cút tráng mỏng phía trên và hành thái nhỏ phía trên cùng, cầm cái bánh nóng hổi trên tay chỉ mong sao bánh không quá nóng để ăn ngấu nghiến cho đã thèm. 


Hơi khó đoán nguồn gốc của món bánh sầu riêng chiên trên đường Hà Tôn Quyền mà nhiều người như chị Lan (Q.3), chị Thanh (Q.1)... đang lũ lượt xếp theo số thứ tự, nhiều người phải gọi điện thoại để đặt trước thì mới được cầm trên tay chiếc bánh nóng hổi để vừa vớt lên với vẻ mặt háo hức. Bánh vừa giống với món chuối chiên truyền thống nhờ lớp áo bột chiên ở bên ngoài, vừa giống món chả giò nhưng có lớp nhân là sầu riêng nên khó biết là món ăn của vùng đất nào. 


Cũng giống những viên kẹo hồ lô ngào đường nhưng món hồ lô chiên bán tại hồ Con Rùa nhìn giống như món cá viên chiên, nhưng khi ăn vào có cảm giác của vị lạp xưởng nướng và lại mang hơi hướng của món thịt viên... Một hộp 12.000 đồng gồm 4 viên hồ lô ăn kèm tương ớt, khách vừa ăn vừa... đoán thử món ăn này làm theo công thức của nước nào.


Đủ đắt tiền để nhớ, đủ lạ miệng để người ăn phải thèm, đủ độc đáo để người ăn phải bỏ công chờ đợi… những món ăn trên đường phố đang làm phong phú thêm văn hóa ẩm thực của người Sài thành, đủ để thêm vào Citytour phục vụ du khách trong và ngoài nước.

Sài thành và thú ăn vặt trứ danh (P5)

Xuống phố ăn đêm!

Dân sành ăn có thuật ngữ "tiểu dạ" để chỉ thói quen ăn đêm rất thú vị tại Sài Gòn. "Tiểu dạ" có nghĩa là ăn nhẹ, lót dạ vào ban đêm.

Nói tới ăn khuya, có lẽ món ăn dễ chịu nhất là cháo. Từ 22 giờ trở đi, hai quán ăn đình đám nhất trên đường Nguyễn Trãi gần ngã sáu Phù Đổng là Tân Hải Vân và Dìn Ký "bài binh bố trận" với các dãy bàn san sát nhau phủ kín vỉa hè. Dưới lòng đường là xe hơi hạng sang của các thực khách là giới thượng lưu và nghệ sĩ, diễn viên vừa từ các tụ điểm giải trí như phòng trà, quán bar, sân khấu ca nhạc… ra. Món ăn hút khách nhất ở đây là má chân gà chiên nước mắm và các loại cháo. Má chân gà là phần thịt nhiều nhất ở bên trong chân gà, được đầu bếp lọc ra, ướp với nước mắm và tiêu ớt rồi chiên giòn lên. Khách đến thường dùng chung món này với chén cháo nghi ngút khói, giúp phần nào làm ấm bao tử trong tiết trời se lạnh và dễ ngủ. Cháo ở đây thì đầy đủ các hương vị như cháo tôm, cháo sò điệp, cháo thập cẩm, cháo thịt heo bắc thảo, cháo bò, cháo cật heo, cháo thịt gà xé… Ngoài ra, khách cũng có thể chọn thêm các món ăn khác trong thực đơn như cơm chiên, lẩu, mì… tùy khẩu vị. Giá mỗi món ăn ở đây từ 30.000 đồng.
Muốn thưởng thức cháo với giá bình dân thì xin mời đến khu ẩm thực đường Nguyễn Thượng Hiền (Q.3). Tại đây chủ yếu là bán cháo trắng lá dứa, mùi lá dứa thơm bay ngào ngạt và các màu sắc bắt mắt của nguyên liệu ăn kèm như màu vàng cánh gián của cá bống kho tiêu, màu vàng tươi của cá cơm sấy mè, ruốc thịt heo, màu đỏ trắng của hột vịt muối, màu đỏ nâu của hột vịt bắc thảo, màu đỏ bóng của tôm rim, ba khía ngào hoặc các loại dưa mắm, cải bá xấu xào tôm khô... khiến khách đi ngang qua khó lòng không tấp vào. Giá trung bình 12.000 đồng/phần tùy theo nguyên liệu ăn kèm. 

Khách ăn khuya có kinh nghiệm chắc hẳn không thể bỏ qua khu Hải Triều ở quận 1. Khu ẩm thực này đã có trên dưới 10 năm và khá sầm uất, thường được gọi là khu Cấm Chỉ do chuyên bán món ăn Bắc như khu ẩm thực Cấm Chỉ tại Hà Nội. Tuy nhiên, 3 năm gần đây, diện tích dành cho ẩm thực đã bị thu hẹp nhường chỗ cho tòa nhà tài chính Bitexco. Hiện giờ, chỉ còn món phở Hà Nội, miến gà bò là còn phục vụ, tất nhiên, khách quen vẫn ngồi kín bàn dù bên ngoài đã 3 giờ sáng, tây ta đủ cả. 

Các khu chợ cũng nổi tiếng với các thực đơn ăn khuya, đầu tiên phải kể đến chợ Tân Định (Q.1) với món cháo gà và cơm tấm. Những miếng sườn cốt lết vàng sậm được nướng trên than hồng hương bay ngào ngạt, những bộ lòng gà cuộn khéo cạnh chùm trứng non đặt trong tô cháo hành thơm lừng đầy hấp dẫn. 

Chợ Phú Nhuận (đường Phan Đình Phùng, Q.Phú Nhuận) thì chuyên phục vụ các món ăn chơi như bột chiên, gỏi bò, cuốn, bò bía… Chợ Lớn và khu đường Hải Thượng Lãn Ông (Q.5) thì đặc biệt hơn với các món như pín tiềm, gà ác tiềm… là lựa chọn lý tưởng cho những thương gia người Đài Loan, Trung Quốc, Singapore cùng người đẹp đến "tẩm bổ". Ngoài ra, tại đây, bạn cũng có thể chọn những món ăn mang đặc trưng hương vị Trung Hoa như xôi cadé, súp bong bong cá, mì hoành thánh…

Ảnh: Đào Ngọc Thạch

Nếu muốn ăn hủ tiếu, khách thường tìm đến tiệm Nhân Quán nằm trên đường Nguyễn Thượng Hiền (Q.3) và Nguyễn Trãi (Q.1), dù đã quá nửa đêm nhưng khách ở đây vẫn tấp nập và có cả trẻ em. Xe máy và xe hơi đậu kín cả con đường, bàn inox kê san sát nhau từ trong quán tràn ra vỉa hè và lòng đường. Cũng là các thành phần quen thuộc như tôm, thịt, mì, giá hẹ nhưng cách chế biến nước dùng độc đáo khiến tô hủ tiếu trở nên đậm đà đến khó quên, khác hẳn với hương vị tại các nơi khác. Có hủ tiếu nước và khô, nếu ăn hủ tiếu khô bạn được tặng thêm chén nước dùng để húp riêng.

Sau cháo, ốc là thực đơn không thể thiếu khi ăn đêm. Từ 23 giờ đến 4 giờ sáng, quán ốc Bé Hai trên đường Nguyễn Thượng Hiền luôn tưng bừng rộn rã bởi các bạn trẻ tụ tập. Phải nói rằng, Sài Gòn là nơi có thực đơn ốc phong phú nhất. Những ốc len xào dừa, sò huyết nướng mỡ hành, ốc hương nướng muối ớt, ốc dừa xào bơ, ốc mỡ xào tỏi, nghêu hấp Thái… không thể trộn lẫn với món ăn các vùng miền khác. Mỗi loại ốc có một cách chế biến riêng giúp tôn hương vị đặc trưng. Như món ốc dừa phải xào bơ mới ngon, những con ốc nhỏ xíu sống bám vào thân cây dừa nước nên có vị béo của dừa, trộn lẫn với bơ và gia vị càng làm cho ốc thêm béo và bùi, khách thường gọi thêm ổ bánh mì để chấm với phần nước ốc còn sót lại trên đĩa. Ốc hương vốn đã ngọt và giàu chất dinh dưỡng nên có thể nướng mọi hoặc hấp để chấm với muối tiêu chanh là đủ ngon hoặc trộn với muối mặn để phục vụ các thực khách nữ thích vị cay. Ngoài ra, khách có thể gọi thêm hột vịt lộn xào me, xào nước mắm, trứng cút lộn, càng ghẹ xào sa tế…

Sài thành và thú ăn vặt trứ danh (P4)

Ăn vặt công nghệ cao


Không phải ai cũng đủ kiên nhẫn và thời gian để chờ chực ăn vặt. Với dân văn phòng, chỉ một cú a lô hoặc nhấp chuột là không thiếu thứ gì được phục vụ tận nơi, từ ly sinh tố mát lạnh, bịch xoài me cóc ổi, một ổ bánh mì đến tay vẫn giòn tan, thậm chí đến gỏi cuốn và ốc xào cũng vi vu tận chốn công sở… 


Trái với mô típ “đuổi khách” kể trên, rất nhiều hàng quán ăn vặt thời nay tạo sự thuận tiện tối đa cho khách hàng, cả chị bán nước mía nơi góc phố hay bà bán cà phê lề đường cũng có “cạc vi sít” in 2, 3 số điện thoại hẳn hoi để các thượng đế chỉ cần nhắn tin một cú là vài phút sau có ly nước mát lạnh. 


Còn các nơi ăn vặt có hàng quán hẳn hoi như bánh mì Ta, bò bía Cách Mạng Tháng Tám, bún thịt nướng Bà Tám… thì khỏi phải nói, giao hàng rất chuyên nghiệp. Cũng không thiếu những “cửa hàng ảo” chỉ phục vụ từ xa như Trà Chiều, nơi cung cấp mấy chục loại thức uống khác nhau…

Ảnh: Diệp Đức Minh

Thế nên cứ tầm 3, 4 giờ chiều là văn phòng vốn im ắng của một công ty nước ngoài đặt ở tòa nhà văn phòng sang trọng nhất quận 1 lại xôn xao, náo nhiệt hẳn lên… Đó là lúc bàn về thực đơn ăn vặt, khi thì bánh mì, khi chè chuối nướng, khi gỏi cuốn, khi pizza, có khi cả ốc hương rang muối ớt… 


Thường thì chỉ chừng 15 phút sau, đồ ăn thức uống đã tới nơi, không khí xôm tụ cả lên, mọi người vừa ăn vừa tám đủ chuyện trên đời, khác hẳn với cái cảnh ai làm việc nấy suốt cả ngày. 
Hiền, người được phong chức “trưởng ban ẩm thực” ở công ty đó thao thao bất tuyệt rằng ăn vặt cực lợi, vừa giúp đổ đầy năng lượng cho những giờ làm việc cuối, vừa là vũ khí xả stress hiệu quả, vừa thắt chặt tình đoàn kết đồng nghiệp… Khi hỏi ăn vặt trong giờ làm, sếp có khó chịu không, Hiền tủm tỉm: “Thì cũng phải có chiến thuật chứ, đầu tiên thì chỉ mời sếp thanh kẹo cao su, mấy cái bánh ngọt, rồi lấn tới ly cà phê tỉnh ngủ đầu giờ chiều, ổ bánh mì lúc 3 giờ rồi mới tới phiên chè, cháo…”. 

Còn bây giờ, sếp của Hiền thường xuyên trở thành nhà tài trợ chính cho các phi vụ ăn hàng có khi lên tới bạc triệu/lần này.

 

Sài thành và thú ăn vặt trứ danh (P3)

Trót mê ăn vặt phải chịu…


Lần đầu háo hức đến với quán bánh đúc nóng trên đường Phan Đăng Lưu cách đây tới mấy chục năm, Lưu ra về với vẻ mặt hậm hực, thề với lòng sẽ không bao giờ quay lại. Quán xá gì đâu mà “thượng đế” vô, người bán mặt cứ lạnh như tiền, giương mắt ra mà nhìn khách chật vật giành giật cái ghế đẩu thấp lè tè, khách phải gào khản cổ mấy lần mà chỉ toàn nhận được mấy cái liếc xéo, khách có bực bội đá ghế ra về sau 15 phút chờ mãi không thấy bánh thì cũng chẳng ai quan tâm… 


Đến gần 40 năm sau, khi gánh bánh đúc đã nhảy vô nhà, đẻ thêm mấy món ốc len xào dừa, bánh ít trần, bánh cam… bán cùng, chủ quán vẫn trung thành tuyệt đối với bí quyết gắn liền với sự nổi tiếng của mình: không cần khách, chỉ bổ sung thêm một điều khoản mới: quán có thêm chủ bán nước mía, ốc len thì khách tự khản cổ gọi từng chủ mà tính tiền! 


Vậy mà đến nay, cô Lưu nay đã tóc lấm tấm hoa râm vẫn cứ thỉnh thoảng tấp vào quán bánh đúc liếc xéo, bởi bực riết cũng… thành quen và vì chưa tìm được quán bánh đúc nào ngon hơn! Quả thực, rất nhiều người phải đồng ý rằng món bánh đúc nóng hôi hổi ở đây thật độc đáo với mùi vị thân quen của gạo hòa quyện nhuần nhuyễn với một ít thịt bằm thơm thơm, nấm mèo sần sật, nước mắm chua ngọt hấp dẫn… dù cái giá 15.000 đồng cho một chén bánh đúc chẳng bình dân tí nào!

Ảnh: Nguyễn Luân

Nga, một tín đồ ăn vặt khác vẫn cứ quả quyết cách phục vụ ở quán bánh đúc Phan Đăng Lưu vẫn ở hàng khá theo tiêu chí của những seri quán có chủ là… thượng đế, bởi theo Nga, dù phục vụ kém nhưng ít ra khách còn được yên ắng mà ăn, mà tám với nhau chứ ở những nơi như quán bánh canh Cầu Sắt (trước ở hè phố Nguyễn Văn Giai, nay đã lên đời trong một ngôi nhà bé xíu tại đường Nguyễn Phi Khanh gần đó), 4 chị em bán hàng, người chị cả đầu đã bạc trắng, vẫn cứ la nhau om sòm trước đám đông thực khách chen nhau mà gọi, giẫm lên nhau mà ăn. 


Bao nhiêu năm rồi, cảnh tượng nơi đây vẫn không hề thay đổi, vẫn cái gia đình có đến 3 chị em độc thân hoảng loạn với nồi bánh canh, vẫn cái cảnh thực khách chờ chực đợi đến đúng 3 giờ quán mở cửa là ào vô, tranh nhau gọi trước bởi quán chỉ bán mỗi ngày 1 tiếng, ai đến sau thì chỉ còn… giấy lau miệng. Hỏi bà chủ sao không bán thêm thì được câu trả lời sức 4 người chỉ nấu được một nồi cỡ đấy, khách liệu đến sớm mà ăn, hỏi sao không kê bàn cho khách dễ ăn, bà chủ đáp gọn lỏn: quen rồi! 


Theo lời một trong 4 chị em thì cái nhà này là của ông cậu, buổi sáng bán hủ tiếu mì, có bàn hẳn hoi, buổi chiều để trống nên cho họ bán, có điều mấy cái bàn được dẹp đi hết, khách phải giành nhau mỗi người 2 cái ghế đẩu, một để ngồi và một để làm bàn theo đúng phong cách bánh canh cầu sắt mấy chục năm nay!

Sài thành và thú ăn vặt trứ danh (P2)

Tây ăn vặt hàng ta!
Đi vào khu ăn uống nằm trong nhà lồng chợ Bến Thành, hầu như lúc nào cũng gặp cảnh mấy ông Tây mũi lõ vét sạch tô phở thơm phức, nhồm nhoàm miếng chả giò giòn tan hay gật gù trước ly chè 3 màu thoang thoảng hương nước dừa… 


Nhắc tới chè, không thể bỏ qua quán Bé Chè lúc nào cũng đông nghịt khách, mỗi người chỉ một cái ghế đẩu là đủ. Chè ở đây, món nào cũng có vị dịu dàng, thanh cảnh, không đánh mạnh vào vị giác như nhiều quán chè nổi tiếng khác (chẳng hạn chè 75 ở Trần Huy Liệu): chỉ vừa đủ ngọt để không ngán, vừa đủ béo để không ngậy, vừa đủ thơm để phải gọi thêm ly nữa… Bà chủ tên Bé (tên ở nhà) đọc vanh vách: người Nhật thích ăn bánh flan và chè 3 màu, khác với người châu Á nói chung thích chè nóng và bánh chuối, khách Mỹ thích chè đá…


Gần đó, 2 người đàn ông trung niên đến từ Pháp - một ông đi thăm vợ sống ở Việt Nam, năm nào cũng có 2, 3 tháng phiêu du khắp đất Sài thành, người kia là một người bạn của ông này “bị dụ” đến thành phố không ngủ để du lịch - trò chuyện rôm rả bên lon bia 333 và đĩa chả giò đầy ắp. Ông thăm vợ bảo thường xuyên ăn thức ăn đường phố ở Việt Nam vì chúng rất “OK” mà giá lại siêu rẻ. Gần đó, một anh chàng tên Jonny Juarbe đến từ New York và cô bạn Alicia Silver người Jamaica vét sạch 2 đĩa phở xào bốc khói giá 40.000 đồng/đĩa. Đó là 2 tay “ăn chuyên” thức ăn đường phố ngay ở quê nhà của họ hay những nơi họ đến du lịch, bởi theo lời Juarbe, thức ăn đường phố là một trong những thứ thú vị nhất để anh khám phá những vùng đất mới. 


Trong khi đó, 2 ông mũi lõ khác tuổi chừng 50 thì cứ hớt hơ hớt hải dọc ngang khu ăn uống, luôn miệng “xin lỗi vì đang rất bận, không thể trả lời phỏng vấn”. Hóa ra họ đang cố tìm cho ra cái món bánh cuốn không thể nào quên (chỉ quên quán chứ không quên món!) mà cách đây 5 năm, 1 trong 2 người này đã thử qua… 

Ảnh: Diệp Đức Minh

Sài thành và thú ăn vặt trứ danh (P1)

Đệ nhất ăn hàng

Tạp chí ẩm thực nổi tiếng của Mỹ Food and Wine vừa đưa TP.HCM vào danh sách những thành phố có món ăn đường phố tuyệt nhất hành tinh, trong đó nhắc đến món bánh xèo, chả giò, bánh mì pa tê, canh chua cá, phở cùng một địa danh đã nổi tiếng từ lâu: chợ Bến Thành. 

Quả thật, hiếm có nơi nào, thức ăn đường phố lại đa dạng, đa phong cách, đa mùi vị... và bất cứ ai, bất cứ giờ nào - cả ngày lẫn đêm cũng có thể thưởng thức thú ăn vặt như ở đất Sài thành. 
Chỉ cần đi dạo một vòng bên ngoài chợ Bến Thành, những người sành ăn nhất cũng đã thỏa lòng, no dạ với cơ man nào là gánh hàng rong dung dị nhưng thuộc loại nhất dạ đế vương. 

Một anh bạn thổ địa rành rẽ đất Sài thành hùng hồn tuyên bố: “Chưa ăn bún riêu lề đường chợ Bến Thành thì coi như chưa biết chợ Bến Thành”. Hỏi quán bún tên gì thì anh ta bảo “chả biết”, người bán tên gì anh ta cũng “chả biết” nhưng cứ ra tới chợ Bến Thành hỏi gánh bún riêu không bảng hiệu, cứ phải ngồi xâm xấp dưới đường mà ăn thì ai cũng biết. 

Cũng miếng huyết dai dai, miếng đậu hũ beo béo, miếng riêu dậy mùi tôm khô, thêm tí ớt bằm cay cay và tí mắm tôm nức mũi như bao chỗ khác nhưng có lẽ ở gánh bún vệ đường này, từng loại “nhạc cụ” riêng rẽ đó được kết hợp với nhau thành một bản hòa tấu du dương, đệm thêm một ít me thanh tao và đĩa rau muống chẻ tươi rói khiến người ta phải nhớ mãi chợ Bến Thành. 

Ảnh: Nguyễn Luân

Cũng không thể nào không kể đến gánh cháo lòng bán không xa nồi bún riêu sôi ùng ục là bao. Những hạt gạo nở hoa giữa tô cháo nâu tím khiến các cô văn phòng mặc váy, các quý bà sang trọng chỉ chơi hàng hiệu, các đại gia láng mướt phải dừng xe hơi mà thụp xuống xì xụp tô cháo tưởng chừng dung tục nhất hành tinh này. 

Và không ai có thể thống kê đất Sài thành có bao nhiêu món ăn vặt “gây nghiện”: hầu như con đường nào cũng có mặt những cuốn bò bía bé tẹo với lát lạp xưởng mỏng tang và vài con tép khô nhỏ xíu ăn chẳng biết bổ béo vô đâu nhưng thiên hạ ăn mãi mà vẫn cứ mê; cứ chạy xe một đoạn giữa phố là cái mũi bạn lại bị tra tấn bởi thứ mùi thơm ngào ngạt không lẫn vào đâu được của món cút chiên bơ; hay những chiếc xe đẩy bán từng bịch bánh tráng trộn đủ thứ gia vị… 

Rồi những gánh súp cua nóng hổi thoang thoảng mùi ngò; những đĩa gỏi đu đủ giòn giòn lúc nào cũng cặp kè với vài cọng quế thơm dịu dàng; này là chén phá lấu sần sật mà có thêm ổ bánh mì nóng giòn quệt vào chén nước lèo beo béo thì đã đủ đưa người ta lên mây; này là cái trứng vịt lộn tầm thường nhìn đâu cũng thấy làm đã cơn ghiền của bác taxi chạy đêm vội đi khách lúc bụng kêu dạ réo, này là ổ bánh mì kẹp thịt mà lâu ngày không ăn sẽ phải nhớ, này là con mực nướng thơm phức ngon tuyệt cú mèo giữa trời mưa lâm thâm, này là rừng chè đá đủ chủng loại khiến các tín đồ ăn hàng chỉ còn biết thốt lên “quá đã” giữa trưa hè nắng gắt…

Một vòng ẫm thực lục tỉnh Nam kỳ

GIA VỊ NGẢI BÚN TRONG MÓN BÚN MIỀN TÂY

Mùi thơm dịu nhẹ của củ ngải bún làm tăng thêm hương vị cho các món bún.

Bún nước lèo, bún cá, bún mắm… là những đặc sản của người dân miền Tây. Những món ăn đó được chế biến từ những nguyên liệu bình dị có sẵn ở các làng quê sông nước như cá lóc, cá rô đồng, mắm cá… Chúng trở nên hấp dẫn và thơm ngon không chỉ nhờ hương vị đậm đà rất riêng của mắm bò hóc, mắm cá linh, cá sặt… mà còn nhờ cái mùi thơm dịu nhẹ của ngải bún.

Củ ngải bún dài, có màu vàng nhạt, hình dáng gần giống củ nghệ hoặc gừng. Đây là một loại gia vị nổi tiếng của đất nước Campuchia, không có hương thơm nồng như gừng nhưng dịu nhẹ và kéo dài. Trong món bún nước lèo của người miền Tây, củ ngải bún là một loại gia vị không thể thiếu để tạo nên hương vị đặc trưng rất riêng cho món ăn. Củ ngải bún chỉ thơm hương khi còn tươi nên lúc nấu bún, nhất thiết bạn phải chọn loại củ còn tươi nguyên, lớp da căng, nếu là loại mới đào lên thì càng tốt. Ngải bún được cạo sạch vỏ, rửa sạch và giã nát, sau đó cho vào ít nước nấu sôi, lọc lấy nước cốt.

Tùy từng loại bún mà có sự kết hợp nguyên liệu khác nhau. Với bún nước lèo Sóc Trăng và Trà Vinh, ngải bún được kết hợp với mắm bò hóc. Đầu tiên, cho mắm bò hóc vào nồi, thêm một lượng nước vừa đủ, đun sôi, trong suốt quá trình nấu phải canh vớt hết bọt. Cá lóc đồng, làm sạch, luộc, lóc lấy thịt. Xương cá cho vào cối giã chung với sả bằm, sau đó vắt lấy nước cho vào nối nước lèo. Cho nước cốt ngải bún vào, đun sôi rồi nêm gia vị vừa ăn là được.

Riêng với bún cá Bạc Liêu, mắm cá sặc, sả được thay thế cho mắm bò hóc để kết hợp với ngải bún. Ngải bún nấu kèm với nghệ, mắm ruốc, sả… sẽ cho ra món bún cá Châu Đốc nổi tiếng. Ngải bún còn được kết hợp với mắm bò hóc, trái chúc để tạo nên món bún num bò chóc nổi tiếng… Cái mùi thơm thanh đạm, dịu nhẹ rất độc đáo của ngải bún đã tạo nên một hương vị rất riêng cho các món bún ở miền Tây mà ai đã ăn một lần sẽ không thể quên được. Ngoài hương thơm của mình, ngải bún còn có đặc tính khử mùi tanh của cá rất tốt nên đây còn là gia vị để khử mùi các món cá kho, mắm kho… ở miền Tây. Mặc dù chỉ là một loại gia vị ngoại nhập, nhưng chính hương vị thơm ngon của mình, ngải bún đã trở thành một gia vị không thể thiếu, góp phần đem đến hương vị thơm ngon cho các món ăn của người dân miền Tây Nam bộ.

Thủy sản quê ta

NHỮNG MÓN NGON TỪ CÁ NGỪ

Cá ngừ um, nướng hay kho… là những món ăn bình dị trong bữa cơm gia đình của người miền Trung.

Đây là loại cá có nhiều ở vùng biển miền Trung, thời điểm tháng 3 đến tháng 7 là mùa cá ngừ rộ nhất. Không chỉ có giá trị về kinh tế, cá ngừ còn là một nguyên liệu quen thuộc để chế biến nên những món ăn dân dã nhưng ngon miệng. Độc đáo nhất phải kể đến món cá ngừ um đậm đà nhưng cay xé lưỡi.

1/- Món cá ngừ um : Chế biến món này đơn giản, cá ngừ còn tươi làm sạch ruột, rửa lại bằng nước sạch và thái thành từng lát vừa ăn. Nguyên liệu nấu kèm là một ít dứa thái lát hơi dày, củ hành thái mỏng, ớt bột, ớt xanh. Ướp cá với một ít gia vị cho thấm, đặt nồi lên bếp và làm nóng dầu ăn. Sau đó cho cá vào đảo đều, cho dứa, hành tây, ớt vào và xóc đều. Tiếp đến cho nước vào ngập mặt cá và đun sôi với lửa lớn. Sau khi thấy nồi cá sôi thì cho nhỏ lửa để gia vị thấm đều vào từng thớ thịt cá. Cá ngừ um được ăn kèm với bún tươi và rau sống. Vị hơi chua của nước dùng, vị cay nồng của ớt bột, thêm một miếng cá ngừ kho vừa thơm vừa béo rất hấp dẫn. Món ăn ngon nhưng cay xé lưỡi làm cho bạn vừa ăn vừa hít hà và không bao giờ quên được hương vị đậm đà của nó.

2/- Cá ngừ nướng cuốn bánh tráng : Món này cũng là một món ăn ngon mà bạn không nên bỏ qua khi có dịp đến miền Trung. Khi chế biến món này, người dân ở đây thường chọn những con cá ngừ béo tròn, khoảng gần 1 kg là vừa đủ, nếu chọn con nhỏ quá nướng sẽ không ngon, con lớn quá sẽ khó nướng, thịt cá chín không đều. Cá làm sạch, dùng dao khứa thành những đường xiên trên mình, ướp cá với một ít muối ớt và cho lên vỉ nướng trên bếp than hồng. Khi nướng bạn nhớ trở đều tay để cá chín vàng và không bị cháy. Cá ngừ nướng chín được dọn ra đĩa, ăn kèm với bánh tráng, rau sống cùng chén nước chấm chua cay pha từ ớt, tỏi, chanh, đường và nước mắm.

3/- Cá ngừ kho ớt : Hương vị đậm đà nhưng cay xé lưỡi của món cá ngừ kho ớt sẽ đem đến cho bạn một bữa cơm ngon miệng. Cá làm sạch, thái thành từng lát vừa ăn. Rắc một ít muối và tiêu bột lên thân cá và để 15 phút cho thấm. Làm nóng chảo với một ít dầu, thả cá vào rán sơ cho hơi vàng đều hai mặt là được. Sau đó xếp cá vào nồi, nêm ít nước mắm, đường, bột nêm, muối, tiếp đến cho tỏi đập dập, ớt bột, một ít gừng giã nhỏ và xóc đều. Đặt nồi lên bếp và đun lửa lớn, lúc nào nồi cá sôi bùng lên thì cho nước vào vừa xâm xấp mặt cá. Để lửa nhỏ cho cá thấm gia vị, nêm nếm lại tùy theo khẩu vị của bạn. Ngoài những món ăn kể trên, cá ngừ còn được chế biến thành nhiều món như cá ngừ hấp cuốn bánh tráng, cá ngừ kho nước dừa, cá ngừ chiên sốt cà….. đều rất hấp dẫn và đáng để thưởng thức.

Nghêu, sò, ốc, hến... món ngon quê ta

XUÝT XOA VỚI NHỮNG MÓN ỐC CAY XÉ LƯỠI

Ốc cau, ốc hương, ốc gai chúa, ốc dừa… được chế biến với vị cay xé lưỡi khiến bạn phải xuýt xoa khi thưởng thức.

1/. Ốc cau rang muối ớt : Ốc cau to bằng đầu ngón tay, có vỏ màu vàng nhạt, thịt giòn, ngọt rất ngon. Ngâm ốc khoảng 30 phút, sau đó vớt ra rửa lại bằng nước sạch và đem luộc chín rồi để ráo nước. Trộn đều ớt xay, muối tôm, một ít muối tinh và nước lạnh, khuấy đều hỗn hợp đó cho hơi sền sệt. Đặt chảo lên bếp, phi thơm một ít tỏi, cho hỗn hợp muối và ốc vào, rang đều tay đến khi muối ớt khô lại, bám trên từng vỏ ốc. Những con ốc được bám một lớp muối ớt bên ngoài, hương thơm cay nồng kích thích vị giác của người ăn.

2/. Ốc khế nướng tiêu xanh : Ốc khế luộc chín, dùng mũi dao cậy lấy thịt ốc ra khỏi vỏ, bỏ phần ruột mềm màu trắng bao quanh. Thái thịt ốc thành từng lát vừa ăn, cho trở lại vào vỏ ốc và nướng trên bếp than hồng. Khi ốc bắt đầu nóng lên, chan đều nước mắm đã pha lên thịt ốc, rắc hạt tiêu xanh lên trên và nướng chín. Khi thịt ốc khế săn lại và chuyển sang màu vàng cùng với hương thơm đậm đà của nước mắm, vị cay nồng của tiêu tỏa ra là bạn có thể bắt đầu thưởng thức món ăn này.

3/. Ốc giác nướng muối ớt : Ốc giác nướng muối ớt giữ được vị ngọt tươi nguyên từ thịt ốc. Khi thịt ốc giác săn lại và chuyển sang màu vàng cùng với hương thơm đậm đà của muối ớt là bạn có thể bắt đầu thưởng thức món ăn này. Thịt ốc ăn giòn mềm và hơi dai, cái ngọt của thịt hòa trong cái vị mằn mặn cay cay đem lại cho người ăn cảm giác thích thú vô cùng dễ chịu.

4/. Ốc dừa xào bơ cay : Ốc dừa xào bơ cay là món ăn không no nhưng vui miệng và được nhiều người yêu thích. Cái ngọt của thịt ốc hòa với vị béo, thơm của bơ, cái vị cay của ớt làm tăng thêm hương vị cho món ăn dân dã này. Không gì thú vị bằng trong những ngày trời mưa lành lạnh, tụ tập bên đĩa ốc nóng… vừa ngồi nhể từng con ốc dừa thơm mùi bơ, xuýt xoa vì vị cay của nó vừa tán gẫu cùng bạn bè, người thân sẽ trở thành kỷ niệm khó quên.

5/. Ốc hương rang muối ớt : Món này được chế biến khá đơn giản, ốc được rửa sạch và luộc sơ cho ốc vừa chín, vớt ra để ráo nước, sau đó cho vào chảo rang với muối, ớt xay và các loại gia vị khác sao cho vừa ăn và đậm đà. Vỏ ốc bên ngoài được rang vàng, thấm đẫm muối ớt nhìn thật hấp dẫn và kích thích vị giác của người ăn. Và cũng chính cái vị mằn mặn, cay cay của muối ớt cùng phần thịt ốc đậm đà, giòn sần sật khiến bạn ăn hoài không ngán.

6/. Ốc đỏ nướng mọi : Ốc đỏ với lớp vỏ cứng ngắc bên ngoài, nhưng khi được nướng muối ớt lại tạo thành một món ăn với hương thơm rất đặc biệt khiến người thưởng thức phải xuýt xoa. Thịt ốc đỏ giòn dai và có vị ngọt rất ngon miệng khi thưởng thức.

7/. Ốc gai chúa nướng nước mắm ớt : Ốc gai chúa nướng nước mắm ớt hấp dẫn người ăn bởi hương vị đậm đà cay nồng của nó. Chế biến đơn giản nhưng đòi hỏi sự tỉ mỉ của người đầu bếp. Những con ốc sau khi rửa sạch, cho vào nồi và luộc vừa chín tới. Dùng mũi dao cậy lấy thịt ốc ra khỏi vỏ, bỏ đi phần ruột mềm màu trắng bao quanh. Thái thịt ốc thành từng lát vừa ăn, cho trở lại vào vỏ ốc và nướng trên bếp than hồng.

Chén nước mắm được pha với vị cay đặc biệt. Khi ốc bắt đầu nóng lên, chan đều nước mắm đã pha lên thịt ốc, nhẫn nại ngồi chờ nước mắm ngấm đều trong từng lát thịt ốc. Thịt ốc gai chúa ăn giòn mềm và hơi dai, cái ngọt của thịt hòa trong cái đậm đà của nước chấm lan tỏa nơi đầu lưỡi cùng vị cay của ớt khiến bạn phải xuýt xoa.