Cuộc sống đó đây:Củ ấu, thuốc quý cho người nghèo

Củ ấu, thuốc quý cho người nghèo

Nghề trồng ấu đang mang lại hiệu quả kinh tế cao cho nhiều bà con ở các tỉnh ĐBSCL. Người ta trồng ấu để lấy củ làm thức ăn phụ. Ít ai biết rằng củ ấu còn có nhiều công dụng chữa bệnh rất quý giá. 

 Vị thuốc từ củ ấu gọi là ô lăng. Bộ phận dùng làm thuốc là nhân củ ấu đã luộc chín và vỏ củ ấu. Nhân củ ấu lấy bột tán nhuyễn thêm đường mật làm bánh để ăn có công dụng giải nhiệt, giải độc, làm cường tráng, chống suy nhược, mạnh gân xương. Vỏ củ ấu, thứ bỏ đi nhưng ít ai biết đây lại là vị thuốc quý, trị viêm loét dạ dày, loét cổ tử cung, tả lỵ, lòi dom, ngày dùng 30 - 40 g sắc uống.

Đặc biệt gần đây, củ ấu được dùng hỗ trợ chữa ung thư vú, ung thư dạ dày và cổ tử cung. Có thể ăn phần nhân củ ấu hoặc vỏ củ ấu 30 - 60 g sắc uống.

Nhiều tài liệu của Trung Quốc giới thiệu bột ý dĩ (bo bo) và củ ấu hỗ trợ điều trị ung thư thực quản, dạ dày, vú, cổ tử cung như sau: ý dĩ  (bo bo) 200 g, củ ấu 300 g. Nhân củ ấu sấy khô tán mịn dùng với ý dĩ, ngày uống 2 lần, mỗi lần 30 g. Dùng nước sôi đổ vào bột đặt lên bếp lửa đun nhỏ lửa trong 5 phút, pha chút đường muối như sữa bột. Lưu ý, củ ấu ở đây là củ ấu nước, củ có 2 sừng như trâu chứ không phải củ ấu tàu (vị phụ tử độc chết người).

Nhà nông nhờ củ ấu mà thoát nghèo, đến khi bệnh tật hiểm nghèo có thể tận dụng một thứ vốn bỏ đi (vỏ củ ấu) mà chống chịu với bệnh tật - củ ấu xứng đáng là thuốc quý cho nhà nghèo.

Theo Bản thảo cương mục của Lý Thời Trân, củ ấu vị ngọt chát, tính bình. Công dụng thoát tả, giải độc, tiêu thũng. Dùng chữa tiêu chảy, kiết lỵ, đại tiện ra máu, bệnh dạ dày. Mỗi lần dùng 30-60g sắc uống. Củ ấu đốt tồn tính, tán bột trộn dầu vừng bôi chữa trĩ, mụn nước, viêm nhiễm ngoài da; nấu vỏ lấy nước rửa hậu môn chữa sa trực tràng (lòi dom).

Công dụng và liều dùng: Củ ấu chủ yếu được nhân dân dùng luộc ăn hoặc chế biến thành bột trộn với mật hay đường làm bánh. Quả sao cháy dùng chữa nhức đầu, choáng váng và cảm sốt. Ngày dùng 3-4 quả dưới dạng thuốc sắc. Vỏ quả sao cho thơm, sắc uống chữa sốt, chữa mệt nhọc khi bị sốt rét, còn dùng chữa loét dạ dày, loét cổ tử cung. Toàn cây chữa trẻ con sài đầu, giải độc rượu, làm cho sáng mắt. Ngày dùng từ 10-16g dưới dạng thuốc sắc. Dùng ngoài không kể liều lượng. Cần lưu ý, tuy củ ấu là vị thuốc, ăn ngon, nhưng ăn nhiều sẽ gây trệ khí, do đó những người có u cục ở ngực bụng không dùng.

Dưới đây là một số cách trị bệnh từ cây, củ ấu:

- Chữa nhức đầu, choáng váng, cảm sốt: lấy 3 - 4 củ ấu sao cháy, sắc uống, ngày 1 thang.

- Sốt, sốt rét, loét dạ dày: vỏ củ ấu sao thơm, sắc uống.

- Giải độc rượu, làm sáng mắt, chữa sài đầu trẻ: lấy 10-16g toàn cây, sắc uống.

- Rôm sảy, da khô sạm: dùng củ ấu tươi, giã nát, xoa lên da.

- Viêm loét dạ dày: thịt củ ấu 30g, củ mài 15g, hồng táo 15g, bạch cập 10g, gạo nếp 100g, nấu cháo, cho thêm 20g mật ong, trộn đều ăn.

- Hư nhược phiền khát: thịt củ ấu tươi 50g, địa cốt bì 15g, câu kỷ tử 6g, hoàng cầm 6g, cam thảo chế 6g. Sắc uống.

- Trị say rượu: thịt củ ấu tươi 250g, nhai nuốt.

- Trị tỳ vị hư nhược: thịt củ ấu 50g, bạch truật 15g, hồng táo 15g, sơn tra 10g, sơn dược 15g, màng mề gà 6g, cam thảo chế 3g. Sắc uống.

- Trị đại tiện ra máu: vỏ củ ấu 60g, địa du 15g, tiêu sơn căn 6g, ô mai 10g, cam thảo chế 6g. Sắc uống.

- Trị bệnh trĩ, nhọt nước: vỏ củ ấu sấy khô, đốt tồn tính, tán bột, trộn đều với dầu vừng, bôi hoặc đắp.