Miền Tây mùa nước nổi
MIỀN TÂY NỔI TIẾNG LÀ MỘT VÙNG ĐẤT TRÙ PHÚ, HÀO SẢNG, GIÀU SẢN VẬT TỰ NHIÊN, NHẤT LÀ THỦY SẢN NƯỚC NGỌT. NHƯNG ĐÓ LÀ CHUYỆN CỦA VÀI BA THẬP KỶ TRƯỚC, CÒN BÂY GIỜ THÌ CÁ VÀ CUA SỐNG NGOÀI TỰ NHIÊN KHÔNG CÒN NHIỀU NỮA, PHẢI ĐỢI ĐẾN MÙA NƯỚC NỔI CON CUA CON ỐC MỚI THẬT SỰ LÀ MÓN QUÀ HÀO PHÓNG CỦA SÔNG NƯỚC, RUỘNG ĐỒNG MIỀN TÂY.
Miền Tây, nhất là Đồng Tháp, An Giang, hằng năm tới mùa nước nổi, cua - ốc nhiều vô số kể, nhiều đến nỗi người ta bắt cua đem phơi khô bán cho các cơ sở chế biến thức ăn gia súc và ốc thì làm thức ăn cho cá. Thế nhưng, từ 5, 6 năm trở lại đây con cua con ốc lại lên ngôi, nhất là mùa nắng, giá một ký cua đồng tương đương với 1 ký cá tạp, gấp 10 lần giá của năm 2000.
Đặt lọp cua tại xã Trường Xuân - Đồng Tháp Mười.
Anh Nguyễn Văn Sơn, một thương lái chuyên thu gom cua đồng giao lại cho các vựa ở An Giang cho biết, sở dĩ giá cua tăng cao là vì sản lượng ngày càng ít, cung không đủ cầu, nhất là thị trường Hà Nội và TP Hồ Chí Minh tiêu thụ rất mạnh …
Hiện nay, tại các xã dọc theo biên giới, kinh Vĩnh Tế và Đồng Tháp Mười…số người chuyên sống bằng nghề bắt cua, bắt ốc lên đến hàng trăm. Tới mùa nước nổi họ tất bật chuẩn bị nào lọp, lờ, dớn, nào ghe xuồng để ra đồng đánh bắt. Nhiều nông dân ở An Phú, Tịnh Biên còn bơi xuồng qua khỏi biên giới Campuchia để thuê mặt nước đánh bắt thủy sản, không khí diễn ra thật rộn ràng.
Tại chợ Vĩnh Hội Đông, huyện An Phú (An Giang) vào mùa này, ngày nào người dân Campuchia cũng chở hàng tấn cua, ốc sang bán cho bạn hàng Việt Nam.
Ở Cần Thơ, tại các huyện Cờ Đỏ, Thới Lai, Vĩnh Thạnh… hiện nay bà con đang bắt đầu khai thác các đặc sản mùa nước nổi, rộn ràng nhất là cua và ốc. Hiện dọc theo các tuyến đường Cờ Đỏ, Vĩnh Thạnh, nhất là đường 91B (thuộc địa giới Thới An Đông và ngang Bệnh viện Đa khoa Trung ương) nhiều nơi đã bày bán cua, ốc, chuột sống và các loại đặc sản miệt vườn gợi nhớ về những mùa lũ cơ man cá tôm và nhiều sản vật mùa nước nổi chỉ có ở xứ này.
Trước đây, cua là món ăn dân dã chỉ dành cho người nghèo. Hiện nay, cua đồng, ngoài việc sử dụng càng, thịt cua xay, nhiều người còn chế biến thành riêu cua để tung ra thị trường và mặt hàng này hiện đã có mặt tại một số siêu thị.
Cua bắt được bà con thường mang ra các chợ đầu mối để tuyển chọn, phân loại và vô bao trước khi giao cho thương lái. Có thể nói An Giang và Đồng Tháp là nơi có nhiều chợ cua và ốc nhất miền Tây. Nói là chợ, thật ra chỉ khoảng 20-30 người nhóm họp. Tuy nhiên, không khí cũng không kém phần sôi động. Người bơi xuồng, người dùng xe thồ hoặc xe ba gác rộn ràng chở sản phẩm từ đồng bưng ra chợ. Vào thời điểm này, ốc bán lẻ tại chợ có giá 20.000đồng/kg và cua đồng từ 20.000-40.000đồng/kg (tùy loại), cao gần gấp rưỡi năm rồi.
Cua và ốc miền Tây một phần được chuyển đi các vựa đầu mối để phân phối cho các nhà hàng, quán ăn và người mua lẻ tại địa phương, một phần được chuyển lên TP Hồ Chí Minh. Chỉ trong vòng 2 ngày, con cua và con ốc từ đồng bưng đã về tới phố chợ, qua cơ sở chế biến rồi vượt hàng trăm cây số để hiện diện trong các nhà hàng, quán ăn, biến thành các món ngon đặc sản, thỏa mãn khẩu vị của người sành ăn, không phân biệt giàu, nghèo.
MÙA NƯỚC NỔI HẰNG NĂM ĐƯỢC XEM LÀ MÙA LÀM ĂN, SINH LỢI CỦA NGƯỜI DÂN NƠI VÙNG LŨ. MÙA NÀY, SẢN VẬT CÁ, TÔM, CUA, ỐC CÙNG NHIỀU LOÀI THỦY SINH CÓ GIÁ TRỊ THƯƠNG PHẨM CAO... ĐƯỢC THIÊN NHIÊN BAN TẶNG RẤT DỒI DÀO. VÙNG ĐẦU NGUỒN AN GIANG ĐANG TẤT BẬT CHUẨN BỊ "SỐNG CHUNG VỚI LŨ".
Nhộn nhịp mùa vụ mớiMột ngày đầu tháng 8, khi những dòng phù sa ngầu đục từ thượng nguồn Campuchia tràn về trên dòng kênh Bảy Xã, chúng tôi có dịp trở lại xã Phú Hữu (An Phú) để ghi nhận không khí chuẩn bị vào mùa của người dân vùng lũ. Ở Phú Hữu vào mùa nước nổi, hầu hết người dân mưu sinh bằng nghề câu lưới, đặt lọp, đặt lú… để khai thác nguồn lợi thủy sản.
Đánh bắt thủy sản trên đồng lũ đầu nguồn xã Phú Hội (An Phú).
Ấp Phú Lợi là nơi có đông ngư dân sống bằng nghề câu lưới. Có nhà tới 2, 3 thế hệ nối tiếp nhau sinh sống bằng nghề sông nước. Anh Tâm, một ngư dân sinh sống bằng nghề câu lưới cho biết, khu vực này tiếp giáp đất Campuchia, phía bạn cấm khai thác nên vào mùa mưa lũ sản vật rất phong phú. Nghề này mang lại thu nhập cao, trong khi chi phí đầu tư không nhiều. Năm trước, với 4 cái lú, mỗi ngày anh có thể thu hoạch hàng chục ký cá, tôm. Do đồng trống suốt mùa nước nổi, người dân tập trung về đây khai thác nguồn lợi thủy sản rất đông.
Với tay chỉ chiếc lú đặt dưới lòng sông, anh Hiền (một ngư dân kỳ cựu) cho biết nước mới "quay" vài tuần nay nhưng đã xuất hiện nhiều loại cá ngon như: chạch lấu, cá lăng, cá éc... Với 6 cái lú, trung bình mỗi đêm anh kiếm hơn chục ký cá, tôm. Ăn không hết, anh mang ra chợ quê cũng kiếm được vài trăm ngàn đồng.
Dân đặt lú ở Phú Hữu hầu như ai cũng biết đến Tư Dững (ấp Phú Hiệp) có nhiều kinh nghiệm với sông nước. Hôm chúng tôi ghé nhà, ông hì hục cùng gần chục người chuẩn bị phương tiện đánh bắt cá trong mùa nước nổi. Ngay bên dưới nhà sàn, người vót tre làm cọc, người nứt hom, uốn vành… Phía trên sàn nhà, mấy chị phụ nữ ngồi ken lưới, không khí khá khẩn trương.
Ông Tư Dững cho biết: "Năm nay đầu tư gần 40 triệu đồng để làm 10 cái lú loại lớn (dài 12m, đường kính 7,5 tấc), mặt lưới 3 phân rưỡi nên dễ dàng bắt các loại cá lớn".
Dắt tôi xuống mé sông trước cửa nhà, theo hướng tay chỉ của Tư Dững, đếm sơ có gần chục cái lú của người dân "vèo" sẵn hai bên mé sông.
Nhánh sông Hậu từ ngã ba Dung Thăng (xã Vĩnh Hội Đông, huyện An Phú) đổ xuống thị xã Châu Đốc có nhiều giàn đáy đang hoạt động. Giàn "đáy nhất" giáp biên giới Campuchia có giá 600 triệu đồng.
Ông Nguyễn Văn Sến, một ngư dân đang khai thác 3 miệng đáy trên đoạn sông này, cho biết: "Năm nay lũ sớm nhưng lượng cá thu được không nhiều. Hy vọng từ kỳ cá ra vào giữa tháng 9, tháng 10 âm lịch sẽ khấm khá hơn".
Lũ về, nhiều ngành nghề "ăn theo", các cơ sở đóng xuồng cui, tam bản, cơ sở làm lưới, lưỡi câu cũng tất bật chuẩn bị từ hơn 1 tháng nay. Mỗi năm cứ vào mùa nước nổi, ở các xóm làm xuồng cung cấp hàng ngàn chiếc xuồng cỡ lớn, nhỏ phục vụ nhu cầu đánh bắt thủy sản của ngư dân.
Ông Trần Thiện Tâm, tổ trưởng làng nghề làm lưỡi câu (khóm Tây Khánh 8, phường Mỹ Hòa, TP Long Xuyên), cho biết: "Hằng năm, cứ khoảng đầu tháng 6 đến tháng 9, nước lũ bắt đầu về, lưỡi câu được sản xuất và tiêu thụ mạnh, thương lái đến đặt hàng và mua rất nhộn nhịp. Nhưng 2 năm trở lại đây, lượng lưỡi câu làm ra tiêu thụ rất chậm, thương lái đến mua không còn đông như trước. Hy vọng mùa lũ năm nay, việc tiêu thụ lưỡi câu sẽ tốt hơn".
Ở khu vực làng lưới Thơm Rơm nằm trên Quốc lộ 91 thuộc quận Thốt Nốt (TP Cần Thơ), cũng bắt đầu nhộn nhịp ngư dân từ các địa phương ở An Giang, Kiên Giang, Đồng Tháp… về mua sắm ngư cụ, chuẩn bị cho mùa làm ăn của mình. Theo nhận xét của nhiều người: "Lưới Thơm Rơm đan hẹp, độ bền cao, dễ giăng bắt cá, giá lại thấp hơn những nơi khác từ 10%-15% nên phù hợp với túi tiền của người nghèo".
An dân trong mùa lũ
Lũ lớn, cá tôm dồi dào. Ngư dân vùng lũ luôn mơ có một mùa "lũ đẹp" với sự bình yên, an toàn, làm ăn khấm khá từ dòng lũ. Tuy nhiên, ở đầu nguồn Tân Châu, An Phú, mỗi bận lũ về là có biết bao lo toan, từ lãnh đạo địa phương đến từng người dân sinh sống nơi đầu sóng ngọn gió. Từ chủ động chằng chống nhà cửa để bảo vệ an toàn cho hàng ngàn ngôi nhà, hàng chục ngàn ngư dân đánh bắt hàng ngày trên các đồng nước lũ, gia cố hàng trăm km đê bao, đến củng cố Ban Chỉ huy phòng chống lụt bão- tìm kiếm cứu nạn các cấp… đã được chuẩn bị từ rất sớm.
Các địa phương đã triển khai kế hoạch tổ chức dạy bơi cho trẻ, đưa rước học sinh, củng cố và lập điểm giữ trẻ, củng cố các chốt, điểm tìm kiếm cứu nạn, tu sửa đê bao, cầu đường bị hư hỏng, di dời nhà dân đến nơi an toàn. Ở An Phú, sẽ có 37 điểm giữ trẻ trong mùa lũ, 26 điểm đưa rước học sinh, 58 chốt cứu hộ cứu nạn. Tân Châu, Châu Phú, Châu Đốc… những năm qua cũng đã làm tốt công tác này.
Những năm qua, An Giang đã nỗ lực phối hợp triển khai nhiều dự án bảo vệ an toàn tính mạng, tài sản người dân vùng lũ. Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh An Giang, Đỗ Vũ Hùng cho biết: "Tỉnh đã tập huấn cho 1.500 cán bộ làm công tác phòng chống lụt bão (PCLB) cấp xã, ấp của 11 địa phương trong tỉnh về Chiến lược Quốc gia phòng ngừa và giảm nhẹ thiên tai đến 2020, Đề án 1002 của Thủ tướng Chính phủ; tăng cường nhận thức về phương châm 4 tại chỗ và kỹ thuật gia cố đê bao. Đặc biệt, tăng cường kiến thức về thiên tai và thích ứng biến đổi khí hậu cho người dân trong vùng dự án, đã tạo 8 mô hình sinh kế cho người dân. Qua thực hiện cho thấy, sự phối hợp giữa các ngành, địa phương và nhân dân ngày càng chặt chẽ, giúp quản lý tốt rủi ro thiên tai, giúp người dân chủ động phòng, chống giảm nhẹ thiên tai".
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Trung ương, năm nay có khoảng 11-13 cơn bão và áp thấp nhiệt đới hoạt động trên biển Đông, cao hơn trung bình nhiều năm, trong đó 5-6 cơn có khả năng ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta, ở mức xấp xỉ trung bình nhiều năm.
Dự kiến đến ngày 15-9 tới, An Giang sẽ mở 2 đập Tha La và Trà Sư để xả lũ ra biển Tây nên mực nước tại các Trạm thủy văn trong vùng Tứ giác Long Xuyên lên nhanh, từ 3-5 cm mỗi ngày. Do đó, nhiệm vụ cấp thiết ở khu vực vùng trũng Tứ giác Long Xuyên là tăng cường kiểm tra hệ thống cống, đê bao để bảo vệ diện tích sản xuất, nuôi trồng thủy sản, đưa dân vùng ngập đến nơi an toàn.Mùa này, cá nước ngọt đủ loại, bông súng, bông điên điển… là những thứ dễ tìm. Vào quán, hàng đầu trong thực đơn là cá hú, cá bông lau nấu canh chua, cá linh kho sả ớt, kho tiêu. Đặc biệt, cá linh có nhiều trong mùa lũ, rất hấp dẫn.
Nguồn nguyên liệu phong phú mùa lũ được chế biến thành nhiều món ăn mang phong cách ẩm thực riêng. Rất nhiều du khách đến An Giang, nhất thiết phải ăn cho bằng được canh chua.
Canh được nấu từ me thật chua, nêm đường thật ngọt, dằn thêm muỗng nước mắm nhỉ để tăng sự đậm đà cho món ăn. Người ta cho nước canh chua vào lẩu, hoặc vào nồi chờ sôi lên, bỏ cá, sau đó cho bạc hà, đậu bắp, khóm, giá và một số loại rau mùi, như: quế, ngò gai, ngò om vào.
Dù trưa nắng gắt hay chiều mưa gió, người ta vẫn ăn món canh chua ngon lành. Mùa này, trong danh mục rau còn có thêm bông súng, bông điên điển khiến nồi canh rất bắt mắt, mang dấu ấn mùa nước nổi.
BUỔI CHIỀU TẠI CHỢ MỸ BÌNH, MỸ LONG (TP. LONG XUYÊN, AN GIANG), NGƯỜI DÂN BÀY BÁN NHIỀU TÔM LÓNG. THEO NHỮNG NGƯ DÂN CHO BIẾT, CHỈ MỚI ĐẦU MÙA LŨ NHƯNG TÔM LÓNG CHẠY MẠNH. TÔM LÓNG BÀY BÁN TẠI CHỢ VỚI GIÁ 140.000 ĐỒNG/KG, TÔM LỚN CỠ 10 CON/KG CÓ GIÁ 240.000 ĐỒNG ĐƯỢC NGƯỜI TIÊU DÙNG ƯA CHUỘNG.
Dân nghèo đặt đú ven sông Hậu chạy nhiều tôm lóng.
Gỏi cua đồng
Sự độc đáo của món gỏi cua đồng là nguyên liệu chính được chiên chứ không phải luộc như những loại gỏi khác. Chọn mua cua cái béo, đem về bỏ ít muối vào cua rồi xóc và rửa sạch, gỡ mai, bỏ yếm, để ráo nước. Ướp cua với tỏi băm, bột nêm và ớt. Đợi cua thấm, cho cua vào chảo dầu chiên giòn, vớt ra để trên giấy thấm cho ráo dầu. Rau trộn gỏi có chuối xanh, cà rốt, khế, rau nhút và cần tây.
Cà rốt cắt sợi, chuối xanh cắt lát rồi ngâm trong nước pha chanh hoặc giấm để không bị thâm đen; khế gọt cạnh, bỏ hột, cắt lát rồi ngâm trong nước muối, còn rau nhút và cần tây đem luộc sơ, vắt ráo. Pha sẵn nước mắm chua ngọt rồi trộn với rau cho thấm, sau cùng cho cua vào trộn lại cho đều, rắc thêm đậu phộng rang giã nhỏ là hoàn tất.
Cua đồng rang lá chanh
Món ăn này cũng dùng cua chiên giòn, thêm lá chanh để tăng hương vị và át mùi tanh của cua. Chọn cua nhỏ, rửa sạch, gỡ mai lấy gạch để riêng. Bắc chảo lên bếp, cho ít nước mắm và đường vào, nấu hơi sệt thì tắt bếp. Phi thơm hành tỏi, cho gạch cua vào xào, nêm bột nêm, ớt bột và nước mắm đường sệt vào làm nước xốt. Cua sau khi chiên vàng, cho nước xốt vào, trộn đều, cuối cùng cho lá chanh cắt nhuyễn. Dùng nóng với cơm trắng.
Bún măng cua đồng
Cua đồng xay nhuyễn lược lấy nước. Bắc nước cua lên bếp, để lửa vừa và khuấy nhẹ, đến khi thịt cua nổi lên mặt, vớt ra để riêng. Măng tươi bóc vỏ, lấy phần non cắt sợi lớn, luộc vài dạo cho bớt đắng, để nguội rồi vắt ráo măng, cho vào nồi nước cua nấu sôi, nêm nếm muối, đường, hạt nêm, nước mắm vừa ăn.
Trụng bún nóng, xếp thịt cua hành ngò lên mặt, chan nước dùng và dùng nóng với xà lách rau thơm và giá. Nhớ thêm chén nước mắm nguyên chất, ớt tươi với vài lát chanh.
Cháo cua đồng
Cua đồng xay hoặc giã nhuyễn. Lược lấy nước rồi cho vào nồi nấu, thịt cua nổi lên vớt ra để riêng, cho gạo đã vo sạch vào nồi nước cua nấu chín. Phi thơm hành tỏi, cho gạch cua và nấm rơm vào xào sơ, cho ít hạt nêm rồi đổ chung vào nồi cháo. Trước khi ăn cho thịt cua vào cháo, rắc thêm tiêu và dùng nóng với rau mồng tơi.
Lẩu cua đồng
Nhộn nhịp chợ rùa, rắn, ốc, cua đồng:
6 giờ sáng, chợ biên giới xã Khánh An đã náo nhiệt. Dọc lộ ven sông Bình Di, tiếng rao mời của các tiểu thương, tiếng ngả giá của khách hàng đi mua sản vật mùa nước nổi đan xen làm tăng thêm không khí nhộn nhịp của một góc chợ quê ngày mới. Theo người dân nơi đây, cứ vào mùa lũ hàng năm, chợ ốc đồng ở Khánh An lại sôi động. Đây không chỉ là chợ đầu mối phân phối ốc đồng cho các chợ, mà việc buôn bán ốc còn giải quyết việc làm cho hàng trăm lao động trong mùa lũ. Hình ảnh cánh đàn ông tất bật khiêng ốc, cân ốc; còn đàn bà và trẻ con thì xúm xít lựa, phân loại lớn, nhỏ... rất khẩn trương.
Bà tư Lệ, chủ vựa ốc lớn nhất chợ Khánh An, cho biết: Mỗi ngày vựa của bà nhập hơn 2 tấn ốc đồng từ Campuchia qua. Sau đó, nhân công giúp bà chọn những con ốc lớn vô thùng, đưa lên xe tải giao cho bạn hàng ở Sài Gòn, Hà Nội; còn ốc nhỏ đưa đi tiêu thụ tại các chợ trong vùng.
Cảnh chợ đêm biên giới mùa nước nổi. (Ảnh: Đ.N)
Chợ ốc đồng nổi tiếng còn ở xã Vĩnh Hội Đông. Ông Sáu T. một chủ vựa có tiếng ở khu vực này cho biết, ngoài ngư dân địa phương, người dân Campuchia còn mang ốc sang để cân. Hiện, trung bình mỗi ngày vựa ông cân khoảng 2 - 3 tấn ốc đồng, sau đó phân loại bán cho tiểu thương các chợ trong vùng.
Không chỉ có ốc đồng, từ lâu ở Vĩnh Hội Đông còn nổi tiếng với đặc sản cua đồng. Con cua đồng ở Vĩnh Hội Đông có quanh năm, do ngư dân không chỉ đặt lọp các đồng nước trong tỉnh, mà nhiều người thuê đồng quanh năm ở Campuchia đặt lọp.
Ông H., một chủ vựa cua đồng có tiếng nhất, nhì ở Vĩnh Hội Đông cho biết, mỗi ngày thu mua vài tấn cua là chuyện thường, nhất là vào tháng 8, tháng 9 âm lịch. Theo ông H., cua “xô” (loại cân ngang) được mua với giá khoảng 20.000 đồng/kg, nếu cua lựa thì cao hơn, khoảng 28.000- 30.000 đồng/kg. Từ Vĩnh Hội Đông, cua đồng được vô bao rồi di chuyển ra các chợ trong và ngoài tỉnh.
Sản vật được chú ý ở các chợ biên giới An Phú mùa lũ còn là rắn. Buổi sáng, khi mặt trời vừa ló dạng trên cánh đồng mênh mông nước, chợ rắn phía sau Trung tâm Thương mại Khánh An đã nhộn nhịp kẻ bán, người mua. Ngư dân người Việt, Khmer tấp nập ghé xuồng giao hàng là những túi, bao rắn đã được phân loại: Rắn trung, bông súng, rắn nước, rắn râu đồng giá 120.000 đồng/kg. Rắn hổ hành, hổ ngựa, hổ hèo khoảng 180.000 - 220.000 đồng/kg, rắn ri cá 200.000 đồng/kg, ri voi 350.0000- 400.000 đồng/kg, rắn hổ đất và mái gầm 800.000 đồng/kg.
Khan hiếm cá đồng:
Nhiều người làm nghề đánh bắt cá lâu năm cho biết, chưa mùa lũ năm nào khan hiếm cá đồng như năm nay. Tại các chợ đầu mối cá đồng ở Khánh An, Khánh Bình, Nhơn Hội, Vĩnh Hội Đông… cảnh mua bán cá đồng khá “lèo tèo”, hầu hết các sạp hay rổ cá được bày bán là loại cá nhỏ. Dọc Tỉnh lộ 941 (từ ngã ba Lộ Tẻ vào Tri Tôn), chợ “chồm hổm” ven đường cũng thưa vắng các loại đặc sản cá nước ngọt mùa lũ. Đa số là các loại cá hủn hỉn được bày bán trong các thau, rổ rất khiêm tốn.
Với thâm niên hơn chục năm mưu sinh bằng nghề đánh bắt cá giáp biên giới Campuchia và vùng đầu nguồn, ông Bảy Hiền cho biết, ngồi cả ngày, giở lưới cả 2- 3 lần nhưng chỉ bắt được vài ký cá, trong khi mọi năm tha hồ bắt cá lớn, cá ngon theo dòng nước lũ về Việt Nam. “Hồi đầu mùa lũ chỉ bắt được cá linh có vài bữa, sau đó tự nhiên giảm hẳn, chỉ còn cá trèn, cá lăng, cá chạch...”.
Còn tư Dững, một ngư dân kỳ cựu ở Phú Hữu, cho biết: Từ đầu mùa nước nổi tới nay, thu nhập từ nghề đặt lú của ông rất khiêm tốn. Với chục cái lú, mỗi đêm chỉ thu hoạch được vài ký cá các loại, trong đó thiếu vắng các loại đặc sản như cá heo, chạch lấu…
Chính vì lũ trên sông Mekong trong các năm qua không cao nên sản lượng cá tự nhiên trong vùng bị giảm. Ngoài ra, việc xây các đập trên thượng nguồn cũng là một nguyên nhân làm giảm sút sản lượng cá của lưu vực. Mặt khác, việc sử dụng hóa chất độc hại trong sản xuất nông nghiệp gây ô nhiễm môi trường và tình trạng tận diệt thủy sản cũng làm ảnh hưởng đến môi trường sinh sống, số lượng thủy sản vùng đầu nguồn và ĐBSCL.
6 giờ sáng, chợ biên giới xã Khánh An đã náo nhiệt. Dọc lộ ven sông Bình Di, tiếng rao mời của các tiểu thương, tiếng ngả giá của khách hàng đi mua sản vật mùa nước nổi đan xen làm tăng thêm không khí nhộn nhịp của một góc chợ quê ngày mới. Theo người dân nơi đây, cứ vào mùa lũ hàng năm, chợ ốc đồng ở Khánh An lại sôi động. Đây không chỉ là chợ đầu mối phân phối ốc đồng cho các chợ, mà việc buôn bán ốc còn giải quyết việc làm cho hàng trăm lao động trong mùa lũ. Hình ảnh cánh đàn ông tất bật khiêng ốc, cân ốc; còn đàn bà và trẻ con thì xúm xít lựa, phân loại lớn, nhỏ... rất khẩn trương.
Bà tư Lệ, chủ vựa ốc lớn nhất chợ Khánh An, cho biết: Mỗi ngày vựa của bà nhập hơn 2 tấn ốc đồng từ Campuchia qua. Sau đó, nhân công giúp bà chọn những con ốc lớn vô thùng, đưa lên xe tải giao cho bạn hàng ở Sài Gòn, Hà Nội; còn ốc nhỏ đưa đi tiêu thụ tại các chợ trong vùng.
Cảnh chợ đêm biên giới mùa nước nổi. (Ảnh: Đ.N)
Chợ ốc đồng nổi tiếng còn ở xã Vĩnh Hội Đông. Ông Sáu T. một chủ vựa có tiếng ở khu vực này cho biết, ngoài ngư dân địa phương, người dân Campuchia còn mang ốc sang để cân. Hiện, trung bình mỗi ngày vựa ông cân khoảng 2 - 3 tấn ốc đồng, sau đó phân loại bán cho tiểu thương các chợ trong vùng.
Không chỉ có ốc đồng, từ lâu ở Vĩnh Hội Đông còn nổi tiếng với đặc sản cua đồng. Con cua đồng ở Vĩnh Hội Đông có quanh năm, do ngư dân không chỉ đặt lọp các đồng nước trong tỉnh, mà nhiều người thuê đồng quanh năm ở Campuchia đặt lọp.
Ông H., một chủ vựa cua đồng có tiếng nhất, nhì ở Vĩnh Hội Đông cho biết, mỗi ngày thu mua vài tấn cua là chuyện thường, nhất là vào tháng 8, tháng 9 âm lịch. Theo ông H., cua “xô” (loại cân ngang) được mua với giá khoảng 20.000 đồng/kg, nếu cua lựa thì cao hơn, khoảng 28.000- 30.000 đồng/kg. Từ Vĩnh Hội Đông, cua đồng được vô bao rồi di chuyển ra các chợ trong và ngoài tỉnh.
Sản vật được chú ý ở các chợ biên giới An Phú mùa lũ còn là rắn. Buổi sáng, khi mặt trời vừa ló dạng trên cánh đồng mênh mông nước, chợ rắn phía sau Trung tâm Thương mại Khánh An đã nhộn nhịp kẻ bán, người mua. Ngư dân người Việt, Khmer tấp nập ghé xuồng giao hàng là những túi, bao rắn đã được phân loại: Rắn trung, bông súng, rắn nước, rắn râu đồng giá 120.000 đồng/kg. Rắn hổ hành, hổ ngựa, hổ hèo khoảng 180.000 - 220.000 đồng/kg, rắn ri cá 200.000 đồng/kg, ri voi 350.0000- 400.000 đồng/kg, rắn hổ đất và mái gầm 800.000 đồng/kg.
Khan hiếm cá đồng:
Nhiều người làm nghề đánh bắt cá lâu năm cho biết, chưa mùa lũ năm nào khan hiếm cá đồng như năm nay. Tại các chợ đầu mối cá đồng ở Khánh An, Khánh Bình, Nhơn Hội, Vĩnh Hội Đông… cảnh mua bán cá đồng khá “lèo tèo”, hầu hết các sạp hay rổ cá được bày bán là loại cá nhỏ. Dọc Tỉnh lộ 941 (từ ngã ba Lộ Tẻ vào Tri Tôn), chợ “chồm hổm” ven đường cũng thưa vắng các loại đặc sản cá nước ngọt mùa lũ. Đa số là các loại cá hủn hỉn được bày bán trong các thau, rổ rất khiêm tốn.
Với thâm niên hơn chục năm mưu sinh bằng nghề đánh bắt cá giáp biên giới Campuchia và vùng đầu nguồn, ông Bảy Hiền cho biết, ngồi cả ngày, giở lưới cả 2- 3 lần nhưng chỉ bắt được vài ký cá, trong khi mọi năm tha hồ bắt cá lớn, cá ngon theo dòng nước lũ về Việt Nam. “Hồi đầu mùa lũ chỉ bắt được cá linh có vài bữa, sau đó tự nhiên giảm hẳn, chỉ còn cá trèn, cá lăng, cá chạch...”.
Sản vật mùa nước nổi ngày càng khan hiếm ở các chợ quê.
Còn tư Dững, một ngư dân kỳ cựu ở Phú Hữu, cho biết: Từ đầu mùa nước nổi tới nay, thu nhập từ nghề đặt lú của ông rất khiêm tốn. Với chục cái lú, mỗi đêm chỉ thu hoạch được vài ký cá các loại, trong đó thiếu vắng các loại đặc sản như cá heo, chạch lấu…
Chính vì lũ trên sông Mekong trong các năm qua không cao nên sản lượng cá tự nhiên trong vùng bị giảm. Ngoài ra, việc xây các đập trên thượng nguồn cũng là một nguyên nhân làm giảm sút sản lượng cá của lưu vực. Mặt khác, việc sử dụng hóa chất độc hại trong sản xuất nông nghiệp gây ô nhiễm môi trường và tình trạng tận diệt thủy sản cũng làm ảnh hưởng đến môi trường sinh sống, số lượng thủy sản vùng đầu nguồn và ĐBSCL.
Theo THÀNH HIỆP (Cần Thơ Online)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét